تب فلسفی

روحانیت از نگاه حق شناسنگاهی به کتاب «از فیضیه تا پیکار»  با ذکر چهار مقدمه به بررسی بخشی از کتاب فوق می پردازماول: کتاب هایی که عنوان از.... تا ... را یدک می کشند؛ معمولا بیانگر زندگینامه، خاطرات یا سفرنامه ی نویسنده هستند. نمونه اش همین کتاب و کتاب هایی چون «از لس آنجلس تا قزوین»- عباس عبدی، «از پاریز تا پاریس»- دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی، «از کاخ شاه تا زندان اوین»- دکتر احسان نراقی، «از قیطریه تا اورنج کانتی»- سید حمیدرضا صدر و .....دوم: همواره معتقد بوده و هستم که هر فرد، جز آن که در مورد کتابی خاص، مطلبی را می خواند و یا به نقدی می نگرد؛ باید خودش کتاب مورد نظر را مطالعه کند. درک و تجربه ی شخصی از یک متن می تواند متفاوت از نظر دیگران باشد. چه بسا تحلیل دیگران نوعی پیش داوری را تقویت کند و یا این که ما را از خواندن کتاب منصرف نماید.     محمد قوچانی در فصلنامه ی «آگاهی نو شماره 5»  قریب به 80 صفحه به نقد و بررسی کتاب مذکور پرداخته و به گونه ای قلم فرسایی کرده است ولی بیشتر تحلیل های اش، متأثر از مجموعه ی پنج جلدی «نقد الهیات سیاسی» است که در حال تدوین آن است و کمتر به محتوای کتاب مذکور مربوط می شود. از طرفی نوعی سوگیری در این نگاه وجود دارد که با فضای فکری و نوشتاری نویسنده ی کتاب یعنی تراب حق شناس همخوانی ندارد. تجربه های تراب هر چند گاه در نقد شیوه های مبارزاتی مجاهدین و پیکاری هاست اما از سویی روند انقلاب اسلامی از سال 42 تا 57 و بعد استقرار نظام جمهوری اسلامی را به چالش می کشد. در کتاب، شخصیت های بزرگ معاصر گاه بی رحمانه مورد نقد قرار می گیرند و نویسنده در ذهن خود آنها را به محاکمه می کشاند. اما این موارد در بررسی قوچانی غایب است. شاید تب فلسفی...

فلسفه ی نیایشبه مناسبت شهادت علی(ع)   امشب شب عزیز و عظیمی است. عزیز به خاطر این که یکی از شب های قدرمحسوب می شود. اما عظیم چون ما در این شب شاهد مصیبتی بزرگ هستیم. مولایمان علی بر اثر ضربت ابن ملجم در صبگاه روز نوزدهم ماه مبارک رمضان در بستر بیماری افتاده و فرزندان و خویشان را به حضور پذیرفته است تا آخرین صحبت ها و وصایا را با آنان در میان بگذارد. شما با این لحظه های جانسوز آشنایید و بارها از زبان واعظان و مداحان شنیده اید. این که بر آن امام همام چه گذشت و چه سفارش هایی کرد و چگونه آن آنات را گذراند. بنابراین در این مورد سخن نخواهم گفت. دوست دارم در مورد نیایش او با پروردگار در جلوت و خلوت سخنی را طرح کنم. و همچنین در مورد فلسفه و ضرورت نیایش مطلبی را بیان نمایم.    آخرین دعای علی(ع) فزت و رب الکعبه بود که پس از ضربت بر زبانش جاری شد. این دعا حکایت تمام خواسته ها و درخواست هایش بود. این جمله ی کوتاه بیانی پرمعنا از رابطه ی عبد و مولاست. هم رستگاری خود را رقم زده که خواست دیرینه اش از خداوند است و هم خدا را به عنوان رب الکعبه معرفی کرده است. البته از این گونه مناجات ها در طول حیاتش فراوان دارد. اصلا گفتارش همه از جنس دعاست. او همواره خود را شیفته ی معبودی می داند که هستی وامدار اوست. و از اوست و به سوی او برمی گردد.(انا لله و انا الیه راجعون) در عین حال که در مقابل دشمن، شهامت و شجاعت دارد اما در مقابل عظمت الهی خود را عاجز و ناتوان به حساب می آورد. البته امام علی را می توان از نگاه فلسفی، اجتماعی، سیاسی و اخلاقی مورد ارزیابی قرار داد ولی من ترجیح می دهم وجه عبادی و دعایی او را برجسته کنم. البته از یک جهت می توان گفت: تمام گفتار و رفتار حضرت در راستای تب فلسفی...

شب قدر چیست؟    این که شب قدر چیست؟ و چه اتفاقی در آن روی داده است یا برای ما می تواند رخ دهد؟ نیاز به واکاوی دارد. ضرورت این بحث برای این است که انسان امروزی با انبوه اطلاعاتی مواجه شده که کنکاش در مفاهیم را با حساسیت بیشتری دنبال می کند. ما در جامعه ای به سر می بریم که انواع عقلانیت در آن به ظهور رسیده و تکنولوژی و صنعت مدرن به شدت افکار و اندیشه ها را دگرگون کرده است. علوم مختلف با نگرش های متفاوت سر برآورده اند. فکر و فرهنگ توسعه یافته است. تا آنجا که هیچ امر یقیینی و قطعی در جهان قابل پیش بینی نیست. به قول ماکس وبر از جهان امروز راززدایی شده است. بنابراین نمی توان به اندیشه های پیشین بدون تحلیل دل سپرد و بررسی آنها امری اساسی است.    در مورد شب قدر اولا باید دریابیم که شب قدر پیش از نزول وحی بوده است چرا که در  قرآن می گوید: انا انزلناه فی لیلة القدر پس ظرفی به نام شب قدر بوده که مظروف یعنی قرآن در آن قرار گرفته است. بنابراین باید بپذیریم که در گذشته ی تاریخ و ادیان پیشین این امر وجود داشته است و آنها از آن بهره برده اند. حالا چگونه؟ اطلاعات چندانی در دست نداریم. حداقل می دانیم که وحی رسانی و تجربه های دینی یکی از آن استفاده هاست. خصوصا با این روایت که تاریخ پیامبران با سرنوشت بشر گره خورده است.    ثانیا مراد از قدر ارزش و منزلت این شب است نه تعیین تقدیر و سرنوشت. از این رو پس از ذکر لیلةالقدر می گوید: و ما ادراک مالیلة القدر. یعنی تو نمی دانی این شب چه شبی است یا دقیق تر این که باید دریابی که شب بزرگی است یعنی ما به کار رفته در آیه سلبی نیست تعجبی است. پس از آن به یک ارزش افزوده اشاره می کند و آن این که لیلةالقدر خیر م تب فلسفی...